Lớp 6
Chiền chiện – loài chim có giọng hót rất hay khiến người ta thích thú ngay từ những giai điệu ban đầu. Đây cũng là loài chim biểu tượng cho niềm vui, niềm hy vọng, sự tự do, sáng tạo vào ngày mới. Dưới ngòi bút của nhà thơ Huy Cận, chiền chiện hiện lên sinh động như thế nào, cách quan sát của tác giả độc đáo ra sao và tại sao loài chim này lại có ý nghĩa biểu tượng đẹp như thế? Cùng HVCTP tìm hiểu văn bản đọc mở rộng theo thể loại Con chim chiền chiện trong chủ đề Tiếng nói của vạn vật, chương trình Ngữ văn 7 Chân trời sáng tạo nhé!
Câu hỏi 1: Xác định vần và nhịp của bài thơ và cho biết hiệu quả nghệ thuật của nó.
Gợi ý trả lời:
– Bài thơ sử dụng: vần chân theo dạng giãn cách ( cao…ngào, xanh…lanh,…) và vần lưng (chiền – chiện, vút – vút, cánh – xanh,…).
=> Tác dụng: tạo ra sự hài hòa, sức âm vang cho thơ và tạo nên mối liên kết giữa các dòng thơ trong bài.
– Bài thơ sử dụng: nhịp 2/2.
=> Tác dụng: giúp các câu thơ trong bài được diễn tả rành mạch, tạo tiết tấu, nhạc điệu cho bài thơ trở nên vui tươi. Đồng thời cũng góp phần biểu đạt nội dung bài thơ.
Câu hỏi 2: Phân tích một hình ảnh trong bài thơ mà em cho là độc đáo nhất.
Gợi ý trả lời:
– Một số từ ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ: tiếng hót long lanh như cành sương chói, tiếng hót làm xanh da trời, hồn xanh quê nhà. Độc đáo: sự chuyển hóa của cảm giác từ thị giác sang thính giác, tiếng hót của chim chiền chiện làm bầu trời xanh hơn, thể hiện hồn quê hương.
Câu hỏi 3: Trong khổ thơ thứ hai và thứ tư, tác giả đã sử dụng những biện pháp tu từ nào? Những biện pháp đó có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của hai khổ thơ?
Gợi ý trả lời:
| Biện pháp tu từ | Tác dụng |
| Điệp từ “cao hoài” – “cao vợi” | Nhấn mạnh hình ảnh cánh chim chao liệng trên bầu trời cao rộng. |
| So sánh “Tiếng hót long lanh” với “Cành sương chói” | Thể hiện sự trong trẻo, tràn đầy sức sống của tiếng chim. |
| Nhân hóa:
– Chim ơi chim nói – Lòng chim vui nhiều |
Nhân cách hóa chim chiền chiện như một con người. |
| Ẩn dụ: “Tiếng ngọc trong veo/ Chim reo từng chuỗi.” | Tiếng chim chiền chiện cất lên từng thanh âm uyển chuyển, trải dài trên nền trời xanh. |
Câu hỏi 4: Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc của tác giả. Đó là cảm xúc gì?
Gợi ý trả lời:
– Một số từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc của tác giả đối với thiên nhiên: Lòng vui bối rối, lòng đầy yêu mến, tưng bừng lòng ta.
– Thể hiện cảm xúc: niềm vui, hạnh phúc khi lắng nghe tiếng hót của chim chiền chiện.
Sự giao cảm tinh tế với thiên nhiên. Yêu quý thiên nhiên, vẻ đẹp trong trẻo của tiếng hót chim chiền chiện. Nâng niu, trân trọng vẻ đẹp của tiếng hót chim chiền chiện và khung cảnh thiên nhiên.
Câu hỏi 5: Thông qua bài thơ, tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì?
Gợi ý trả lời:
– Thông điệp của bài thơ: con người cần giao hòa với thiên nhiên để cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, đồng thời thu nhận những cảm xúc mà thiên nhiên đem đến cho con người.
Xem thêm các bài soạn khác của Bài 1: Tiếng nói của vạn vật
1. Soạn bài Lời của cây (Trần Hữu Thung).
2. Soạn bài Sang thu (Hữu Thỉnh).
3. Soạn bài Đọc kết nối chủ điểm: Ông Một (Vũ Hùng).
4. Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Phó từ.
5. Soạn bài Đọc mở rộng theo thể loại: Con chim chiền chiện (Huy Cận).
7. Soạn bài Nói và nghe: Tóm tắt ý chính do người khác trình bày.
8. Ôn tập bài 1.
