Lớp 6Kết nối tri thức với cuộc sống chương trình Ngữ văn 7 mở đầu với những kí ức tuổi thơ ngọt ngào. Nếu như ở truyện ngắn Bầy chim chìa vôi, chúng ta được trải nghiệm vẻ đẹp kì diệu, sức sống mãnh liệt của thế giới tự nhiên cùng tình cảm đầy yêu thương, nhân hậu của hai anh em Mên và Mon. Trong Đi lấy mật (Trích Đất rừng phương Nam) của tác giả Đoàn Giỏi các em được về với vùng sông nước nghe câu chuyện của cậu bé An để hiểu thêm về vẻ đẹp của thiên nhiên, con người Nam Bộ. Thì ở bức tranh thứ ba này các em sẽ được trải nghiệm khung cảnh thơ mộng, với nhiều liên tưởng độc đáo của tuổi thơ trong Ngàn sao làm việc của tác giả Võ Quảng. Hãy cùng TruongPhuong.com khám phá những điều thú vị trong văn bản này nhé!
Câu 1: Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?
Gợi ý trả lời:
– HS đọc kĩ hai khổ thơ đầu, gạch chân dưới những từ ngữ miêu tả thời gian, không gian.
– Cụ thể:
+ Thời gian: Bóng chiều tỏa ra nhanh, Bỗng chốc trời tối mò (Buổi chiều).
+ Không gian: Trên các bờ bụi rậm, đồng quê, giữa trời yên tĩnh (Thanh bình, yên tĩnh).
Câu 2: Nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu.
Gợi ý trả lời:
– Về nhân vật “tôi”
+ HS đọc kĩ hai khổ thơ đầu, chú ý chi tiết “Trâu tôi đã ăn no” để xác định nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai.
+ Cụ thể: Nhân vật “tôi”- là cậu bé chăn trâu. Như vậy tác giả Võ Quảng đã mượn góc nhìn của một cậu bé chăn trâu để viết nên những dòng cảm xúc này.
– Tâm trạng của nhân vật tôi:
+ HS dựa vào nhịp thơ, các từ ngữ được dùng trong bài thơ để thấy được tâm trạng của cậu bé. Đó là một tâm trạng rất vui tươi, hạnh phúc, thư thái, vô lo vô nghĩ. Cậu bé nhân ra thời gian “bỗng chốc” thay đổi, nhưng không hề vội vã mà “đủng đỉnh”, thong dong, thư thái ngắm trời mây, cảnh vật.
Câu 3: Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”
Gợi ý trả lời:
– HS gạch chân dưới những từ ngữ miêu tả bầu trời đêm: trời yên tĩnh, trời lồng lộng, bầu trời thêm rộn rã, Sông Ngân Hà nao nao, Sao Thần Nông tỏa rộng, Rực rỡ ngôi sao Hôm,…
– Từ đó nêu lên ấn tượng về bầu trời đêm: Đó là một khung trời yên tĩnh, cao rộng nhưng không kém phần vui tươi, rộn rã. Trong trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”, ngàn vì sao đang say sưa dệt lên nền trời những điều kì diệu, thật sống động và thú vị.
Câu 4: Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Chỉ ra những hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà và các chòm sao Đại Hùng, Thần Nông, sao Hôm
b. Tìm nét chung ở những hình ảnh so sánh trên.
c. Chọn phân tích một vài chi tiết gợi tả đặc sắc.
Gợi ý trả lời:
a. Những hình ảnh so sánh:
– Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà: Sông Ngân hà nao nao / Chảy giữa trời lồng lộng (Dải Ngân Hà như một dòng sông).
– Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả các chòm sao Thần Nông: như chiếc vó bằng vàng.
– Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả những sao dọc ngang: như tôm cua bơi lội.
– Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả sao Hôm: như đèn đuốc soi cá.
b. Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên: Tất cả những hình ảnh được dùng để so sánh đều là các vật dụng dùng trong lao động của người nông dân (chiếc vó, chiếc nơm, đuốc đèn soi cá, chiếc gàu…).
=> Trong trí tưởng tượng của nhân vật “tôi” – cậu bé chăn trâu – thì đây là những vật dụng quen thuộc, gần gũi. Sử dụng những hình ảnh so sánh ấy, khiến cho sự vật được so sánh càng trở nên vui tươi, sống động và thật gần gũi.
c. HS có thể chọn một số chi tiết như:
– Bầu trời đêm với hàng ngàn vì sao đẹp lộng lẫy:
+ Dải Ngân Hà “chảy giữa trời lồng lộng” như một dòng sông lấp lánh những ánh sao.
+ Sao Thần Nông tỏa rộng “chiếc vó bằng vàng” để đón những vì tinh tú như hàng ngàn con tôm cua đang bơi lội trong dòng sông.
+ Sao Hôm đang tỏa sáng, chiếu rọi vào dòng sông Ngân Hà như một chiếc đuốc đèn được dùng để soi cá.
+ Nhóm Đại Hùng tinh biết buông gàu chăm chỉ suốt đêm lo tát nước.
=> Thiên nhiên bao giờ cũng mang đến những điều kỳ diệu và lý thú. Hòa mình vào thiên nhiên, chúng ta thấy được ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên một vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương sẽ làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.
– Hình ảnh cậu bé cùng con trâu của mình “đủng đỉnh” ra về khi mặt trời vừa tắt: Trâu tôi đi đủng đỉnh / Như bước giữa ngàn sao.
+ Hình ảnh so sánh đầy sức gợi: một cảm giác yên bình, thong dong của cậu bé chăn trâu. Tuổi thơ của những đứa trẻ đồng quê thật nhiều thú vị, thật bình yên, vô lo vô nghĩ.
+ Cảm giác thong dong của người và vật được đặt trong một không gian thiên nhiên vô cùng tuyệt mỹ, nhưng sự liên tưởng lại đến từ những điều giản dị, thân thuộc. Cũng như tâm hồn của những đứa trẻ, thật đơn giản nhưng thú vị biết chừng nào.
Xem thêm các bài soạn khác của Bài 1: Bầu trời tuổi thơ
1. Soạn bài Bầy chim chìa vôi (Nguyễn Quang Thiều).
2. Soạn bài Đi lấy mật (Trích Đất rừng phương Nam – Đoàn Giỏi).
3. Soạn bài Ngàn sao làm việc (Võ Quảng).
4. Soạn bài thực hành đọc: Ngôi nhà trên cây (trích Tốt-tô-chan bên cửa sổ, Cư-rô-ya-na-gi Tê-sư-cô).
6. Soạn bài Viết: Tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài.
7. Soạn bài Nói và nghe: Trao đổi về một vấn đề mà em quan tâm.
