Lớp 6Con sông, cánh đồng, hương lúa mới, cơn gió mùa… quê nhà như hằn sâu trong tâm khảm những người con xa quê. Họ nhớ da diết, họ thèm được một thoáng tận hưởng những khoảnh khắc mà đã từng trải qua ở nơi chôn rau cắt rốn. Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư trong văn bản Trở gió (Ngữ văn 7 Kết nối tri thức với cuộc sống) cũng mang đến cho chúng ta cảm xúc về cơn gió mùa nơi quê nhà. Cùng HocVanCoTruongPhuong khám phá tác phẩm nhé!
Câu hỏi 1: Gió chướng được tác giả miêu tả qua những chi tiết, hình ảnh nào?
Gợi ý trả lời:
– HS liệt kê những chi tiết, hình ảnh miêu tả gió chướng thông qua việc trả lời các câu hỏi sau:
+ Âm thanh của gió được tác giả miêu tả thế nào?
+ Tác giả đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào để làm nổi bật “tính cách”, “tâm trạng”, “cảm xúc” của gió chướng?
– Cụ thể:
+ hơi thở gió rất gần, âm thanh từng giọt tinh tang, thoảng và e dè.
+ mừng húm, hừng hực, dạt dào, cồn cào, nồng nhiệt, dịu dàng…
Câu hỏi 2: Hãy chỉ ra những biểu hiện của tâm trạng “lộn xộn, ngổn ngang” ở nhân vật “tôi” khi gió chướng về. Theo em, lí do nào khiến nhân vật “tôi” luôn mong ngóng, chờ đợi gió chướng?
Gợi ý trả lời:
– Tâm trạng “lộn xộn, ngổn ngang” của nhân vật “tôi” biểu hiện: mừng đó rồi bực đó, chờ đợi gió về nhưng khi gió về lại buồn vì gió về có nghĩa là sắp hết năm, sắp già thêm một tuổi, mỗi lần gió về lại cảm giác mình mất một cái gì đó không rõ ràng, không giải thích được,…
– Nhân vật “tôi” luôn mong ngóng, chờ đợi vì:
+ Với nhân vật “tôi”, gió chướng là gió Tết và mùa gió chướng cũng là mùa thu hoạch.
+ Khi gió về, lũ con nít nhảy cà tưng, mừng vì sắp được quần áo mới.
+ Gió chướng về đồng nghĩa với gió Tết.
+ Không chỉ vậy, gió chướng đối với tác giả còn gợi nhắc đến quê hương, gắn liền với quê hương.
Câu hỏi 3: Vì sao tác giả khẳng định “mùa gió chướng cũng là mùa thu hoạch”?
Gợi ý trả lời:
– HS cần chỉ ra được những chi tiết tác giả miêu tả mùa màng bội thu, cầy trái sum sê quả ngọt khi gió chướng về: gió chướng vào mùa thì lúa cũng vừa chín tới, liếp mía đại gió môi chịu già, nước ngọt và trĩu, vú sữa chín cây lúc lỉu, căng bóng,…
– Giải thích: Khi gió chướng về, con người đón nhận rất nhiều niềm vui và đó chính là lý do vì sao người viết lại mong ngóng, chờ đợi gió chướng nhiều đến thế.
Câu hỏi 4: Câu văn cuối cùng của văn bản gợi cho em suy nghĩ gì?
Gợi ý trả lời:
Để hiểu ý nghĩa câu văn cuối, HS cần trả lời một số câu hỏi:
– Khi đi xa, tác giả thấy trong siêu thị có những gì? (dưa hấu, dưa kiệu, dưa hành, bánh chưng, bánh tét,… Đó là những món ăn truyền thống).
– Khi nhìn thấy ở siêu thị chất đầy những món ăn đó, tác giả vẫn cảm thấy thiếu điều gì? (tác giả vẫn thấy thiếu mùa gió chướng, thiếu gió chướng tức là thiếu hương vị quê hương xứ sở).
– Qua câu hỏi “có ai bán một mùa gió cho tôi?”, em cảm nhận được tình cảm gì của tác giả?(Nỗi nhớ quê hương, nhớ cơn gió mùa của quê hương).
=> Thể hiện nỗi nhớ da diết của tác giả với gió chướng và cũng chính là nỗi nhớ quê hương mỗi khi đi xa.
Câu hỏi 5: Nêu cảm nhận của em về tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong văn bản.
Gợi ý trả lời:
– HS lưu ý những câu văn thể hiện tình cảm của người viết với gió chướng qua từng giai đoạn khác nhau trong cuộc đời:
+ Khi còn nhỏ: Sao tôi lại chờ đợi nó, chẳng phải năm nào cũng vậy […] Nhưng tôi vẫn mong gió chướng về. Sự chờ đợi đã thành thói quen của thời thơ dại.
+ Khi lớn lên, bắt đầu viết văn: Gió chướng với tôi, một đứa bấp bỏm văn chương nó “gợi” khủng khiếp.
+ Khi xa quê: Tôi vẫn thường hình dung một mai mình đi xa, xa lắm, xa cả những mùa gió, hoặc đọc, hoặc ai đó nhắc chỉ gọn lỏn hai từ “gió chướng”, ngay lập tức tôi sẽ chết giấc trong nỗi nhớ quê nhà. [… ] Ở đó, siêu thị chất đầy những dưa hấu, dưa kiệu, dưa hành, bánh chưng, bánh tét, liệu ở đó, có ai bán một mùa gió cho tôi?
– Từ đó suy luận: Tình cảm với gió chướng cũng chính là tình cảm của tác giả với quê hương. Đó là tình yêu, sự gắn bó tha thiết với con người, cảnh sắc quê hương và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, có khả năng cảm nhận được những thay đổi rất nhỏ, rất khẽ khàng của tạo vật cũng như của tâm trạng con người mỗi khi gió chướng về.
Xem thêm các bài soạn khác của Bài 2: Khúc nhạc tâm hồn
1. Soạn bài Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm).
2. Soạn bài Gặp lá cơm nếp (Thanh Thảo).
3. Soạn bài Trở gió (Nguyễn Ngọc Tư).
4. Soạn bài VB thực hành đọc: Chiều sông Thương (Hữu Thỉnh).
5. Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Biện pháp tu từ, nghĩa của từ ngữ.
