Lớp 6
Dân gian ta xưa có nhiều nhân vật nổi tiếng tài trí hơn người, mỗi nhân vật được xem là ước mơ của nhân dân được gửi gắm. Truyện cổ tích Em bé thông minh, thuộc chủ đề Miền cổ tích, chương trình Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo là một câu chuyện kể về nhân vật thông minh, giúp ta mở mang tầm mắt về trí khôn dân gian. HocVanCoTruongPhuong cùng các em tìm hiểu nhé!
1. Chuẩn bị đọc
Câu hỏi 1. Người như thế nào được xem là người thông minh?
Gợi ý:
– Cụm từ “thông minh” cũng có thể được giải nghĩa là khôn khéo, nhanh trí, biết cách ứng phó mau lẹ đối với những tình huống xấu xảy đến bất ngờ.
– Người thông minh những người nhanh nhẹn, nhạy bén, tiếp thu mọi vấn đề một cách nhanh chóng và xử lý mọi tình huống, những vấn đề khó khăn một cách dễ dàng, không cần suy nghĩ nhiều.
Câu hỏi 2. Theo em, người thông minh có thể giúp ích gì cho mọi người?
Gợi ý:
– Những người thông minh thường giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng nên có thể giúp đỡ được nhiều người đang trong tình trạng bế tắc. Họ thường có những phương án hay, rút ngắn được thời gian và hiệu quả cao.
2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu hỏi 1. Theo em ai sẽ là người giải quyết thử thách này? Người đó có thành công không?
Gợi ý:
– Cậu bé sẽ là người giải quyết các thử thách và mang đến thành công. Vì cậu bé đã bộc lộ trí thông minh của mình qua câu đố đầu tiên nên nhà vua muốn thử thách thêm cậu bé lần nữa.
Câu hỏi 2. Liệu trong phần tiếp theo, em bé có phải vượt qua những thử thách nữa hay không?
Gợi ý:
– Trong phần tiếp theo, em bé sẽ tiếp tục trải qua những thử thách khó khăn hơn của vua, bởi vua đang tìm người hiền tài ra giúp nước. Qua đó trí thông minh của cậu bé sẽ tiếp tục được bộc lộ, khiến mọi người phải thực sự khâm phục.
Câu hỏi 3. Chi tiết em bé “hát lên một câu” cho em biết điều gì về nhân vật này?
Gợi ý:
– Em bé hồn nhiên, biết gì trả lời đấy chứ không suy nghĩ nhiều. Và đối với em câu hỏi này cũng không hề khó, đáp án chỉ là một câu hát em thuộc.
3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1. Truyện “Em bé thông minh” kể về kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích?
Gợi ý:
Nhân vật thông minh vì:
+ Em bé giải quyết thử thách nhiều lần.
+ Giải quyết một cách nhanh nhẹn, nhẹ nhàng…
Câu hỏi 2. Đọc đoạn văn sau:
Hồi đó, có một nước láng giềng lăm le muốn chiếm bờ cõi nước ta. Để dò xem bên này có nhân tài hay không, họ sai sứ đưa sang một cái vỏ ốc vặn rất dài, rỗng hai đầu, đố làm sao xâu một sợi chỉ mảnh xuyên qua đường ruột ốc.
Đây là lời của người kể chuyện hay lời nhân vật? Vì sao em cho là như vậy?
Gợi ý:
Đây là lời của người kể chuyện vì đây là phần lời người kể đang tường thuật lại sự việc diễn ra.
Câu hỏi 3. Trong truyện, em bé đã vượt qua những thử thách nào? Các thử thách ấy có ý nghĩa gì trong việc thể hiện phẩm chất của nhân vật em bé thông minh?
Gợi ý:
| Thử thách | Kết quả | Phẩm chất |
| Trả lời câu hỏi phi lý của viên quan, khi viên quan hỏi cha cậu cày mỗi ngày được mấy đường. | đẩy viên quan vào thế bị động | thông minh, nhanh nhẹn, tài năng, ngây thơ, hồn nhiên, biết giúp đỡ mọi người khi cần thiết |
| Nhà vua bắt dân làng cậu bé nuôi trâu đực phải đẻ được con. | Nhà vua phải tự nói ra sự vô lý trong câu đố của chính mình, công nhận cậu bé thông minh | |
| Thịt một con chim sẻ phải dọn thành ba cỗ bàn thức ăn. | Đố lại nhà vua, vua phục hẳn | |
| Xâu sợi chỉ mềm qua đường ruột ốc xoắn dài. | Xâu được sợi chỉ, sứ giả thán phục, được phong trạng nguyên |
Câu hỏi 4. Em đánh giá như thế nào về kết thúc của truyện?
Gợi ý:
Kết thúc truyện: Phần thưởng xứng đáng.
– Em bé được phong làm trạng nguyên, được ở gần vua.
=> Kết thúc hay, phù hợp với diễn biến của truyện, đáp ứng mong muốn của người đọc, thể hiện rõ chủ đề của truyện (xứng đáng với sự thông minh, tính cách đáng yêu của em bé).
=> Đây là một kết thúc có hậu (thường thấy trong truyện cổ tích).
Câu hỏi 5. Theo em, chủ đề của truyện em bé thông minh là gì?
Gợi ý:
Chủ đề của truyện là đề cao trí thông minh dân gian, trí thông minh được đúc rút từ hiện thực cuộc sống, kinh nghiệm đời sống lao động vô cùng phong phú.
Câu hỏi 6. Lời giải đố của các nhân vật thông minh trong truyện cổ tích thường dựa vào kiến thức từ đời sống. Việc tích lũy kiến thức từ đời sống có tác dụng gì đối với chúng ta.
Gợi ý:
Bên cạnh kiến thức được học ở trường, cần học hỏi thêm kiến thức từ đời sống xung quanh, học mọi lúc, mọi nơi. Kiến thức đó rất hữu ích khi ta giải quyết những vấn đề khó khăn trong cuộc sống…
