Mỗi văn bản khi tạo lập cần chú ý sắp xếp các câu, đoạn theo một trình tự hợp lí. Sự mạch lạc làm cho chủ đề trong văn bản liền mạch và gợi được hứng thú cho người đọc/ người nghe. Trong phần Thực hành tiếng Việt, chủ đề Quà tặng của thiên nhiên, chương trình Ngữ văn 7, Chân trời sáng tạo chúng ta cùng thực hành tìm hiểu mạch lạc trong văn bản, kết hợp với ngôn ngữ của các vùng miền. Cùng TruongPhuong.com tìm hiểu bài học thú vị này nhé!

Câu hỏi 1: Đọc lại văn bản Cốm Vòng và trả lời câu hỏi sau:

a. Chủ đề xuyên suốt các đoạn, các câu trong văn bản là gì?

b. Trình tự sắp xếp các đoạn, các câu trong văn bản có giúp chủ đề được liền mạch, thông suốt hay không? Tại sao?

Gợi ý trả lời:

a. Chủ đề xuyên suốt các đoạn, các câu trong VB Cốm Vòng là:

– Giới thiệu về cốm, một thức quà ngon và tinh tế.

– Ca ngợi vẻ đẹp, vị ngon, hương thơm và giá trị của cốm.

b. Trình tự sắp xếp trong VB Cốm Vòng có thể chia thành 3 phần (mỗi phần gồm có nhiều đoạn) như sau:

Phần 1: Từ “Tôi đố ai tìm được” đến “sản xuất được cốm quý”, giới thiệu về đặc sản cốm Vòng và truyền thống làm cốm của người làng Vòng.

Phần 2: Từ “Dù sao, ta cũng nên biết rằng” đến “tinh khiết và thơm tho lạ lùng”, mô tả nguyên liệu và các công đoạn chế biến công phu để ra được sản phẩm cốm Vòng.

Phần 3: Từ “Đã có lúc ngồi nhìn người hàng cốm xẻ từng mẻ cốm” đến “cảm khái nhường bao!”, nêu lên những suy tư, cảm nhận của tác giả về cốm, từ đó nhấn mạnh sự trân trọng, nâng niu cốm chính là trân trọng nâng niu công sức của đất trời, của con người. Đây là một trình tự hợp lý của các ý, thể hiện quá trình tự hợp lí của câu, của đoạn.

=> Mạch lạc trong văn bản là các câu, các ý, các phần, các đoạn trong văn bản đều phải hướng về một sự thống nhất, một ý hay một chủ đề nào đó. Hay nói một cách đơn giản thì mạch lạc là sợi dây vô hình gắn kết các phần, các ý, các đoạn trong văn bản.

Câu hỏi 2: Theo em, nếu thay đổi trật tự các đoạn trong Cốm Vòng thì có ảnh hưởng gì đến nội dung văn bản? Hãy thử thay đổi trật tự theo các cách khác nhau và trao đổi với các bạn ý kiến của mình.

Gợi ý trả lời:

– Nếu thay đổi trật tự các đoạn trong Cốm Vòng thì sẽ gây ảnh hưởng đến nội dung văn bản. Nội dung văn bản sẽ trở nên đứt đoạn, thiếu sự logic và mạch lạc trong cấu trúc của toàn bộ văn bản. Khi đó nội dung văn bản sẽ trở nên thiếu hấp dẫn, sự tinh tế, và không tạo hứng thú cho bạn đọc.

– Ví dụ: Nếu thử đổi các công đoạn làm gốm lên trước giới thiệu, miêu tả đặc điểm của cốm, có thể sẽ không thu hút được người đọc, sẽ không biết được vì sao thứ quà này có điểm gì đặc biệt.

Câu hỏi 3: Văn bản Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến nhiều nội dung như: hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê sống lâu và hiền hòa,… Như vậy có phải là văn bản thiếu mạch lạc không? Vì sao?

Gợi ý trả lời:

VB Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát đề cập đến rất nhiều vấn đề như: miêu tả hạt dẻ, cốm hạt dẻ, rừng cây mùa thu, du lịch Trùng Khánh, con người ở quê sống lâu và hiền hoà,… nhưng đều xoay quanh một vấn đề trung tâm là hạt dẻ và rừng dẻ Trùng Khánh, món quà mà thiên nhiên ban tặng vào mùa thu, có nhiều công dụng và lợi ích đối với cuộc sống của con người. Vì thế, VB đảm bảo tính mạch lạc.